Het auditieve brein : nauwe correlatie tussen gehoor en cognitie

Horen is niet luisteren

We kennen allemaal het verschil tussen “horen” en “luisteren”.

Een mens kan een geluid, een klank of een woordenstroom uit de mond van een ander horen komen zonder dat er in zijn of haar geest enig begrip ontstaat. Zeker, onoplettendheid, een geest vol parasitaire of persoonlijke gedachten vervuilt de ontvangen boodschap, maar als wij niet luisteren naar degene die tot ons spreekt, dan blijft het misverstand totaal.

Zo blijft een eenvoudige boodschap, een bevel, een geluid toegankelijk, maar een uitvoerige zin, die op een geconstrueerd antwoord wacht, is dat niet.

Defunctie van het oor is niet het begrijpen, maar het integreren van de ontvangen gegevens en het zo adequaat en verfijnd mogelijk reageren : dit proces veronderstelt de verwerving van kennis die op zeer jonge leeftijd begint en de goede werking van het auditieve systeem vereist (de afwezigheid van auditieve waarneming verhindert de ontwikkeling van taal, vandaar de noodzaak van zeer vroege hoorapparaten). Onze omgeving en school zullen dus een belangrijke rol spelen bij de ontwikkeling van onze eerste kennis

Correlatie tussen gehoor en hersenen

Hoewel het menselijk brein een buitengewoon complex mysterie is, dat wij nog lang niet begrijpen omdat het ondenkbaar lijkt onze hersenen te begrijpen met onze hersenen, weten wij dat er een nauw verband bestaat tussen gehoor en cognitie.

Met behulp van functionele magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) – waarmee we in real time alle hersengebieden in kaart kunnen brengen die reageren op de perceptie van een zin – weten we nu dat het horen verschillende hersengebieden stimuleert en niet alleen het auditieve gebied in de temporale regio, zoals lang werd gedacht.

Deze multi-activatie van de hersenen, teweeggebracht door eenvoudige woorden, wordt verwerkt door de hersenen als geheel en in beide hersenhelften. Een specifiek gebied wordt bijvoorbeeld geactiveerd wanneer we woorden horen die verband houden met sociale relaties, terwijl een ander gebied wordt geactiveerd voor getallen of hoeveelheden.

Elk woord dat we horen, kan dus verschillende delen van onze hersenen activeren, afhankelijk van wat we weten. Een gehoord woord kan dus bijvoorbeeld een reeks herinneringen, gewaarwordingen en culturele associaties reactiveren.

Het omgekeerde is ook waar: cognitieve processen beïnvloeden de perceptie van geluiden. Een muzikaal deuntje, bijvoorbeeld, wordt verschillend waargenomen naargelang de muzikale kennis van het subject.

Bovendien hebben studies onlangs aangetoond dat het verband tussen hersenen en oren zo nauw is, dat wanneer we het vermogen bestuderen van een proefpersoon met gehoorverlies om spraak in lawaai te verstaan, we ontdekken dat het eigen hoorvermogen van de proefpersoon slechts bij 10% betrokken is !

Het grootste deel van het begrip wordt geleverd door cognitieve elementen zoals :

• Centrale informatieverwerking ;
• Cognitieve vaardigheden van het subject (geheugen) ;
• En tenslotte levenservaringen zoals sociaal-economische status.
  
  

Gehoorverlies en veranderingen in de hersenen

Het centrale zenuwstelsel bestaat uit witte en grijze stof, waarvan de laatste zich in de periferie van de hersenen bevindt.

De witte stof bestaat uit de uitlopers van de cellichamen van neuronen, axonen genaamd, omgeven door een beschermende schede (myelineschede) die het weefsel zijn witte uiterlijk geeft.
Deze axonen verbinden verschillende gebieden van de “grijze stof” in de hersenen en vervoeren zenuwimpulsen tussen neuronen.

In de grijze stof, die zich rond de hersenen bevindt, bevinden zich :

• De motorische neuronen (motorische neuronen die axonen uitzenden) ;
• De dendrieten (vertakte uitlopers van het neuroncellichaam, die de receptordelen vormen en informatie ontvangen van andere cellichamen) ;
• De gliacellen (die de motorische neuronen van voedingsstoffen voorzien en hun afvalprodukten afvoeren).

Huidige studies tonen aan dat slechthorendheid de witte stof aantast, die verandert met een vermindering van het volume van de hersenschors. Naast een vermindering van het volume van de primaire auditieve cortex, leidt het tot een vermindering van de neurale activiteit in deze en andere subcorticale gebieden.

De hersenen proberen dit verlies dan te compenseren door nevenschakelingen te activeren, waardoor de cognitieve processen toenemen en daardoor de mentale middelen toenemen.

Dus, de gehoorverlies verhoogt de concentratie die nodig is om te horen, waardoor de cognitieve belasting bij het verwerken van gegevens toeneemt, de hersenen vermoeid raken en er minder aandacht en cognitieve middelen beschikbaar zijn voor andere activiteiten.

De uitputting van akoestische signalen veroorzaakt waarschijnlijk onvoldoende corticale stimulatie, wat de atrofie verklaart.

Microscopisch verminderen de neuronen de stekels op hun dendrieten, wat een kale, dode boom oplevert. Deze vicieuze cirkel is bidirectioneel :

• Gehoorverlies leidt tot functionele veranderingen in de hersenen ;
• En omgekeerd bevordert leeftijdsgerelateerde cognitieve achteruitgang gehoorverlies.
  
  .

Gehoorverlies en dementie

Eén op de drie gevallen van dementie kan worden toegeschreven aan gehoorverlies.

In 2011 presenteerde Frank Lin van de John Hopkins University de resultaten van een follow-up van 600 oudere volwassenen zonder initiële diagnose van dementie, die werden onderworpen aan herhaalde audiometrische testen herhaald. De conclusie van deze studie is datlicht, matig en ernstig gehoorverlies gepaard gaat met een risico op cognitieve achteruitgang dat respectievelijk twee, drie en vijf keer groter is dan bij mensen zonder gehoorverlies.

Deze bevinding wordt bevestigd door een langere studie, die de notie van een nauwe correlatie tussen gehoorverlies en dementie versterkt. Vervolgens bleek uit een ander onderzoek bij 165.000 volwassenen in de leeftijd van 40-69 jaar dat een verminderd gehoor in verband werd gebracht met een grotere cognitieve stoornis.

Omgekeerd wordt bilateraal gehoorverlies, onderzocht in een populatie van 155.000 mensen van 65 jaar en ouder, in verband gebracht met een 43% verhoogd risico op dementie. Bilateraal gehoorverlies wordt in verband gebracht met een risico van 20% op dementie.

Wat zijn de precieze mechanismen die aan deze correlatie ten grondslag liggen ? Er zijn verschillende hypothesen naar voren gebracht :

• Vaatschade aan de oorsprong van de twee stoornissen ;
• Voortijdige “slijtage” van het cognitieve systeem bij slechthorenden ;
• Sociale terugtrekking in verband met gehoorverlies, die dementie in de hand zou werken.
  
  

Kerncijfers

Conclusie

Tussen 6 en 9 miljoen Europeanen, vooral vrouwen, lijden elk jaar aan dementie. De jaarlijkse economische impact van de totale kosten van neurologische pathologieën bedraagt meer dan 790 miljard euro, vergeleken met :

• 200 miljard voor hart-en vaatziekten,
• 150 miljard voor tumoren.

De poging om deze dementie af te remmen, zonder te spreken over het stoppen ervan, blijft dus een prioriteit voor de volksgezondheid.

Tegelijkertijd zijn de kosten van onbehandeld gehoorverlies, met de daarmee gepaard gaande cognitieve achteruitgang en kans op dementie, ook zeer reëel en worden deze door de WHO geschat op 178 miljard euro per jaar voor Europa.

Eén conclusie ligt dan ook voor de hand gehoorapparaten de behandeling van presbyacusis moet zo vroeg mogelijk worden aangeboden, zodra presbyacusis significant wordt, anders glijden mensen sluipenderwijs af naar cognitieve stoornissen, terugtrekking en soms dementie.

Natuurlijk moet de persoon ook het hoortoestel accepteren !
Het vooruitzicht op de gevolgen van het niet dragen van een hoortoestel is echter niet voldoende om hen te motiveren. Mensen “wagen de sprong” zodra :

• Hun ongemak een belemmering wordt in het dagelijks leven ;
• Het voorgestelde aanbod aansluit bij hun behoeften (discrete, doeltreffende, gemakkelijk te gebruiken toestellen, verkocht tegen de juiste prijs en met een verkorte procedure om ze te verkrijgen, wat het geval is voor vooraf ingestelde hoortoestellen die de CE-norm hebben).

Dit zou de enige manier zijn om op lange termijn miljarden euro’s te besparen.
Dit is ook de reden waarom de aanzienlijk lagere kosten van hoorapparaten een prioriteit voor de volksgezondheid zouden moeten zijn.

Bronnen :
Consensus paper 2018 “Het auditieve brein: nauwe correlatie tussen gehoor en cognitie “
Elizabeth P. Helzner, Assistent Professor Epidemiologie, SUNY Downstate Medical Center School of Public Health, Brooklyn, NY; Camillo Marra, Hoogleraar Neurologie, Universita Cattolica del Sacro Cuore, Rome; Olivier Sterkers, Otologie, Gehoorimplantaten en Schedelbasis Chirurgie Eenheid

Referenties
• Mcgilwray A. Veroudering, “Restauratieproject” – Nature (2016)

• Helzner E.P. et al. “Ras- en geslachtsverschillen in leeftijdsgerelateerd gehoorverlies: de Health, Ageing and Body composition Study” – Journal of the American geriatrics Society (2005)

• Lin F. et al. “Gehoorverlies en incidentie van dementie” – Archives Neurology (2011)

• Peracino A. “Gehoorverlies en dementie in de vergrijzende bevolking” – Audiologie en Neurologie (2014)

• Kohanski R.A et al. “Reverse geroscience: how does exposure to early disease accelerate the age-related decline in health ?” – Annals of the New-York Academy of Sciences (2016)

• Hanson M.A, Gluckman PD. “Vroege ontwikkelingsconditionering van latere gezondheid en ziekte: fysiologie of pathofysiologie ?” – Physiological Reviews (2014)

—

De Orison is een digitaal, in-het-oor-gehoorversterkers (IHO), ontworpen door KNO-artsen. De Orison is een juweeltje van miniatuurtechnologie en bevat een Crystal Clear-processor, intelligente geluidsverwerking en automatische vermindering van omgevingsgeluiden om spraak duidelijk te verstaan in alle geluidsomgevingen. 299€ per oor. CE. Tevreden of terugbetaald binnen 20 dagen. 2 jaar wettelijke garantie